Ở Việt Nam, từ trước đến nay tam thất luôn được nhiều người yêu thích và sử dụng thường xuyên nhờ công dụng bồi bổ cơ thể rất tốt của chúng. Nó vẫn luôn được mệnh danh là một vị thuốc vô cùng quý giá, nhất là đối với phụ nữ ở thời kỳ sinh đẻ. Chúng ta có thể chia tam thất thành 2 loại bao gồm: Tam thất bắc (còn được gọi bởi 1 số cái tên khác như sâm tam thất, nhân sâm tam thất, điền thất nhân sâm, kim bất hoán và Panax pseudoginseng); Tam thất nam (ngải năm ông, tam thất gừng, khương tam thất, và tên tiếng Anh là Stahlianthus thorelii).
Trong đó, Tam thất bắc thường được đánh giá cao hơn cả khi đây là loại cây có họ hàng gần với cây nhân sâm, đồng thời có tác dụng cầm máu, cực tốt khi dùng cho phụ nữ sau khi sinh nở chờ khả năng tẩy huyết cũ – sinh huyết mới.
Về hình dáng, hầu hết các củ Tam thất bắc đều có hình như con quay hoặc hình thoi, độ dài trung bình sẽ là khoảng 3cm, còn đường kính trung bình là 1.5cm. Các củ tam thất thường không phân nhánh, trên đầu củ sần sùi, có khá nhiều mấu và các vết vằn dọc theo hết củ, vỏ ngoài của tam thất khá cứng, có màu xám hoặc xám đen khi ở dạng sống, sau khi sơ chế thì chuyển sang màu đen. Khi bổ thử củ tam thất thì thất phần trong có ruột đặc màu xám, cầm tay thấy chắc nặng, nếm thử thấy vị ngọt nhạt và hơi đắng, có mùi thơm nhẹ. Cắt ngang thân củ, ta thấy phần thịt màu xám xanh.
Theo Y học hiện đại, tam thất bắc sở hữu vị đắng ngọt và tính ấm, có công dụng hoạt huyết và bổ huyết, cầm máu, đồng thời giúp tiêu ứ huyết, tiêu sưng và giảm đau cho cơ thể. Ngoài ra chúng ta có thể kể đến 1 số công dụng cơ bản của tam thất bắc như sau:
– Giúp bổ dưỡng cơ thể qua việc tăng sức lực và sức đề kháng, giúp điều hòa hệ miễn dịch rất tốt.
– Kích thích hệ thần kinh, tâm thần và làm suy giảm căng thẳng, mệt mỏi, stress, chống lại sự trầm uất.
– Bảo vệ tim, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây loạn nhịp. Trong tam thất bắc còn chứa chất noto ginsenosid – loại chất có tác dụng giãn mạch và ngăn ngừa xơ vữa động mạch, có công dụng cực tốt trong việc tăng khả năng chịu đựng của cơ thể khi bị thiếu hụt oxy.
– Được biết đến với công dụng cầm máu, tiêu máu, tiêu sưng cực tốt khi nó có thể chữa trị được nhiều trường hợp chảy máu do chấn thương (cả bên ngoài cơ thể lẫn trong nội tạng), giúp tiêu máu ứ do phẫu thuật, va đập. Đặc biệt bột tam thất khi rắc lên vết thương sẽ giúp cầm máu cực nhanh chóng.
– Giảm sự sản sinh và phát triển các khối u, làm suy giảm tốc độ phát triển u, đặc biệt hạn chế sự di căn của các khối u và tế bào ung thư, qua đó giúp nâng cao và kéo dài cuộc sống cho các bệnh nhân ung thư.